Küresel Çelik Endüstrisinde Dengeleri Değiştiren Faktör: Çin Tarih: 24 November 2016
Metal Bulletin Şubat 2014 tarihli magazinde Afrika madenlerinin yer aldığı makalede, geçtiğimiz yıllarda Çin’de çelik üretimine yönelik yapılan kontrolsüz yatırımların, fazla kapasite ile çevre kirliliği gibi sorunlara yol açtığı ve Çin’in bu sorunla yüzleşmek durumunda kaldığı belirtildi.
Dünyanın en büyük çelik üreticisi ve tüketicisi olan Çin, küresel çelik endüstrisinin lokomotifi görevini üstlenirken, son 20 yılda hızlı bir şekilde büyüyen sektörün, kontrol altına alınmak istendiği ve bazı kapasitelerin devre dışı bırakılmasının yanı sıra, kârlılığın artırılarak finansal yapının güçlendirilmesi için verimliliğin artırılmasının hedeflendiği görülüyor. 1996 yılında ham çelik üretimi 100 milyon tonu geçen Çin, küresel çelik üretiminin % 13.5’ini temsil ederken, 2013 yılında 786 milyon tona ulaşarak % 48’ini oluşturdu. Metal Bulletin Top 40 çelik üreticisi listesinin 20 tanesi Çinli firmalar olurken, 2008 yılında Tangsteel ve Hansteel’in birleşimi ile kurulan Hebei Ireon & Steel, ArcelorMittal’in ardından dünyanın en büyük ikinci çelik üreticisi konumuna çıktı.
2013 yılının Aralık ayında Çin’in günlük ham çelik üretimi 2.0113 milyon ton seviyesinde kalırken, söz konusu miktarın yılın en düşük seviyesini olduğu dikkat çekti. 2013 yılında % 7.7 oranında büyüme kaydeden Çin ekonomisi, 2000 yılından itibaren en düşük büyüme hızını gerçekleştirmiş oldu. Dünyanın takip ettiği, Çin ekonomik göstergelerindeki yavaşlamanın devam etmesi durumunda, küresel ekonomideki dengelerin değişmesi ve uluslararası çelik piyasalarında kapasite fazlası sorunun şiddetlenmesi bekleniyor. 2014 yılında Çin hükümetinin büyümeyi yavaşlatacak adımlar atması halinde, Çin menşeli ürünlerin dış pazarlara yönelebileceği endişesi hâkim.
Çin’de yaşanan diğer önemli bir sıkını da, yalnızca üretimin düşürülerek kontrol altına alınabileceği hava kirliliği. Çin hükümeti tarafından henüz yasaların çıkarılmamış olmasına rağmen, yılın ikinci yarısı itibariyle çelik sektörünün üzerindeki denetimlerin sıkılaşması bekleniyor. Hava kirliliği ile mücadelede, çelik sektörünün yanı sıra, birçok sanayi kolu etkilenebilir.
Çin çelik endüstrisinin 2013 yılındaki ton başına kârı 0.07 $/ton olurken, sektörün toplam kârı 5.7 milyar dolar bandında kalırken, sektörün toplam üretim kapasitesi, ham çelik üretiminin 200 milyon ton/yıl üzerinde, 976 milyon ton/yıla ulaştı. % 80 kapasite kullanım oranına sahip olan endüstrinin, kârının oldukça düşük olduğu dikkat çekiyor.
Çelik endüstrisi, diğer kapasite fazlası yaşanan sektörlere kıyasla daha kırılgan bir yapıya sahip olması nedeniyle, sektörün kredibilitesinin azalması sonucu, birçok firmanın finansman sıkıntıları ile karşılaşmasına yol açıyor. Kâr marjlarındaki daralmalar nedeniyle, perakende pazarına yönelik faaliyet gösteren aracı kurumlarda azalmanın görülmesi ve çelik üreticilerinin nihai kullanıcılar ile doğrudan iletişime geçmeleri durumu ortaya çıkıyor.
Çin hükümeti 2017 yılına kadar 80 milyon ton/yıl civarındaki çelik üretim kapasitesinin devre dışı bırakılmasını hedefliyor, ancak bu durum yerel yönetimlerle merkezi yönetim arasında anlaşmazlığın ortaya çıkmasına neden oluyor. Genellikle yerel yönetimler tarafından desteklenen çelik endüstrisinin, önemli miktarda istihdam yarattığı ve vergi gelirlerinin artış göstermesini sağladığı ve bu nedenle bazı eyaletlerin kârlılık oranına önem vermediği görülüyor.
Taraflar arasında bu yönde bir anlaşmazlık baş göstermesine rağmen, 200 milyon ton/yıl çelik üretim kapasitesinin bulunduğu Hebei eyaletinde, sadece Kasım ayı içerisinde 4.6 milyon ton demir cevheri ve 6.8 milyon ton/yıl çelik üretim kapasitesinin devre dışı bırakıldığı; ayrıca Tanghshan, handan ve Chengde eyaletlerinde 16 oksijen bazlı tesis ile 10 entegre tesisin faaliyetlerinin durdurulduğu belirtiliyor.
Hebei eyaletinde 2017 yılına kadar 60 milyon ton/yıl kapasitesinin devre dışı bırakılması beklenirken, hükümet 2017-2020 yılları arasında da 26 milyon ton/yıl civarında çelik üretim kapasitesini daha kapatmaya hazırlanıyor. Geçtiğimiz yıllarda büyük çaplı yatırımlarla çelik üretim kapasitesinin hızlı bir şekilde artırıldığı ve devre dışı bırakma işlemlerinin uzun soluklu bir proje olarak nitelendirildiği; ancak merkezi hükümetin dengeli bir büyüme oranını yakalamak istemesi nedeniyle, verimsiz çalışan tesislerin kaçınılmaz olarak kapatılması bekleniyor.
Baoshan Iron & Steel grubunun Yönetim Kurulu Başkanı ve Çin Demir Çelik Derneği Başkanı Xu Lejiang tarafından yapılan açıklamada, 2014 yılında Çin’in ham çelik üretiminin % 3 oranında artış göstererek 810 milyon tona çıkmasının beklendiği, tüketimin ise 750 milyon ton civarında gerçekleşmesinin öngörüldüğü dile getiriliyor.
Rekabetin kızıştığı piyasalarda fiyatlar üzerindeki baskının, sektörün kâr marjını olumsuz yönde etkilemesi; ayrıca Çin’deki ham çelik üretim artışının devam etmesi sonucu, hammadde fiyatlarının yükselişini sürdürmesi bekleniyor. Gene olarak entegre tesislerden oluşan Çin çelik endüstrisinin demir cevheri ihtiyacının % 65’i, deniz aşırı ithal edilirken, 2013 yılında demir cevheri ithalatı önceki yıla kıyasla % 10 artışla 820 milyon tona ulaştı, diğer bir deyişle 2008 yılında yapılan 444 milyon tonluk demir cevheri ithalatı neredeyse ikiye katlandı. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Özel Haber