1 Şubat 2022

ÇELİK ÜRETİMİ

Türkiye’nin ham çelik üretimi, 2021 yılının Aralık ayında, 2020 yılının aynı ayına göre %2,3 oranında azalışla 3,3 milyon ton oldu.

Aralık ayı dışında, artış eğilimini sürdüren ham çelik üretimi, yılın tamamında %12,7 artışla 40,4 milyon tona ulaşarak rekor kırdı.

ÇELİK TÜKETİMİ

2021 yılının Aralık ayında nihai mamul tüketimi, %4,3 oranında artışla 2,5 milyon ton oldu.

Yılın tamamında ise nihai mamul tüketimi %13,2 oranındaki artışla, 33,4 milyon ton seviyesine ulaştı.

DIŞ TİCARET

İhracat

Çelik ürünleri ihracatı Aralık ayında miktarda %3,3 artış ile 1,8 milyon ton, değerde ise %71,2 artışla 1,7 milyar dolar oldu.

2021 yılında, 2020 yılına kıyasla ihracat, miktar itibariyle %19,9 oranında artışla 19,9 milyon ton, değer itibariyle %93,3 artarak 16,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

İthalat

Aralık ayı ithalatı, 2020 yılının aynı ayına göre, miktar yönünden %24,3 artışla ile 1,2 milyon ton, değerde %83,8 artışla 1,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Böylece, 2021 yılında ithalat, 2020 yılına göre miktar yönünden %23 artış ile 15,4 milyon ton, değer yönünden ise %86,4 artışla 14,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Dış Ticaret Dengesi

Miktar yönünden ithalatın, ihracata kıyasla 3,1 puan daha yüksek artış göstermiş olmasına rağmen, ihracattaki yüksek katma değerli ürün payındaki artış sebebiyle, 2020 yılında %111 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2021 yılında %115 seviyesine yükseldi.

DÜNYA ÇELİK ÜRETİMİ

Dünya Çelik Derneği (worldsteel) tarafından açıklanan 2021 yılı Aralık ayı verilerine göre, dünya ham çelik üretimi, 2020 yılının aynı ayına göre, %3 azalışla 159 milyon ton, yılın tamamında ise %3,7 artışla, 1.95 milyar ton seviyesinde gerçekleşti.

2021 yılında, Çin’in ham çelik üretimi, 2020 yılına kıyasla  %3 oranında azalışla 1,03 milyar tona gerilerken, ikinci sırada yer alan Hindistan’ın ham çelik üretimi %17,8 artışla 118 milyon ton, üçüncü sırada bulunan Japonya’nın ham çelik üretimi ise %15,8 oranında artışla 96,3 milyon ton olarak gerçekleşti. Türkiye’deki üretim artışı 2020 yılındaki %6,1’lik büyümenin üzerine gerçekleşirken, diğer ülkelerin 2020 yılı üretimindeki düşüşün sağladığı baz etkisinden yararlanarak üretimlerini artırdıkları gözlendi.

Türkiye, 40,4 milyon ton ham çelik üretimi ile 2021 yılında da, Almanya’yı geride bırakarak Avrupa’nın 1., dünyanın ise 7. büyük üreticisi konumunu korudu.

DEĞERLENDİRME

2021 yılı, dünya ticaretindeki tüm olumsuz koşullara rağmen, çelik sektörümüz için oldukça başarılı bir yıl oldu. 2020 yılının Haziran ayından itibaren, pandemi döneminde yaşanan üretim düşüşlerinin ardından piyasaların kısmen canlanmaya başlaması ile, Türkiye’nin ham çelik üretimi artış eğilimine girdi. Özellikle yılın ikinci yarısından itibaren üretim, tüketim ve dış ticaret dengeleri kademeli bir şekilde dengelendi. 2021 yılının tamamında, ham çelik üretimi, bir önceki yıla kıyasla %12,7 artışla 40,4 milyon ton ile, tüm zamanların en yüksek üretim miktarına ulaştı.

2021 yılında, nihai mamul tüketiminin de %13,2 artışla 33,4 milyon tona ulaşması, üretimdeki artışta, ihracat artışının yanında, yurt içi tüketimdeki artışın da verdiği desteğin önemini ortaya koydu.  Sanayiinin kullandığı yassı ürün tüketimi %10,7 artışla 17,4 milyon tona ulaşırken, toplam tüketimin, %32,3’ü (10,8 milyon ton),  yassı ürün tüketiminin ise %54,3’ü (9,4 milyon ton) ithalat yoluyla karşılandı. Yurtiçi tüketimdeki ithal ürünlerin payının olağanüstü seviyelere ulaştığı görüldü.

Küresel çapta devam etmekte olan koruma önlemleri sebebiyle, geçtiğimiz yıllarda çelik sektöründe toplam ihracatımızın yaklaşık %40’ını oluşturan AB ve ABD’nin payları, 2021 yılı itibariyle %34 seviyesine kadar geriledi. Ancak sektörün yeni pazarlara yönelmesi sonucu, Latin Amerika ülkeleri başta olmak üzere, birçok bölgeye çelik ihracatımız artış gösterdi. Uzak Doğu/Güney Asya pazarlarına yönelik ihracatımızda, Çin’in söz konusu pazarlardan çekilip kendi iç pazarına yönelmesinin de etkisi ile önemli artışlar yaşandı. 2021 yılında çelik ürünleri ihracatımız %19,9 artışla 19,9 milyon ton seviyesine çıkarak rekor kırdı. 2020 yılında Türkiye’nin genel ihracatında 4. sırada yer alan Türk çelik sektörü, 2021 yılında otomotiv ve kimyadan sonra, 3. sıraya yerleşti.

Çelik ürünleri ihracatında başarılı bir yıl geride bırakılırken, çelik ürünleri ithalatında da artış eğilimi devam etti. İthalat, 2021 yılında %23 oranında yükselerek 15,4 milyon tona çıktı. İthalatın içindeki Dahilde İşleme Rejimi (DİR) paylarının yüksek olması, sektörün en önemli sorunlardan biri olmaya devam etti. 2021 yılında toplam 15,4 milyon tonluk çelik ithalatının %65,7’sinin, toplam 9,4 milyon tonluk yassı ürün ithalatının ise %56,8’inin DİR kapsamında gerçekleştirildiği gözlendi. Çelik ithalatında DİR uygulamasının yol açtığı artışın kontrol edilememesi, gerek Türk çelik sektörü, gerekse dış ticaret dengemiz açısından sürdürülemez boyutlara ulaştı.

2021 yılının ilk yarısında çelik ürünleri ihracatı, ithalatı dengeleyemez durumda iken, yüksek katma değerli ürün ihracatındaki hızlı artış sebebiyle, Eylül ayından itibaren ihracatın ithalatı karşılama oranı yükseliş eğilimine girdi. Yılın tamamında ihracatın ithalatı karşılama oranı, geçen senenin aynı dönemine göre %111’den %115 seviyesine yükseldi.

Aralık ayındaki elektrik kesintilerinin olumsuz etkisine rağmen, yılın tamamında üretimin %12,7 oranında artmış olması sayesinde Türkiye, Avrupa’nın en büyük, dünyanın 7. büyük çelik üreticisi ülke olma konumunu güçlendirdi.

2021 yılında, Türkiye’nin toplam ihracatı içerisinde payını %7,4’ten %10 seviyesine çıkaran çelik sektörümüzün, 2022 yılında yatırımları devam eden yeni kapasitelerin devreye girmesi ile üretimde sağlanacak %10’un üzerindeki artışlar sayesinde, söz konusu payını daha da artırmasını, ithalattaki artış hızının yavaşlamasını, ihracatın ithalatı karşılama oranının %120’ler seviyesine ulaşmasını, Türkiye’nin dış ticaret ve ödemeler dengesi açığının kapatılmasına olan katkısını artırmasını bekliyoruz.