11 Ağustos 2020

ÇELİK ÜRETİMİ

Türkiye’nin ham çelik üretimi, 2020 yılının Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,1 oranında artışla 2.8 milyon ton, Nisan ve Mayıs aylarında yaşanan ortalama %26 gerilemenin etkisiyle, Ocak-Haziran döneminde %4,1 oranında azalışla 16.3 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

ÇELİK TÜKETİMİ

2020 yılının ilk çeyreğinde %42,7 artan nihai mamul çelik tüketimi, Nisan ayından itibaren pandeminin etkisini artırması ile gerileme eğilimine girdi ve yılın ikinci çeyreğinde tüketim %18,2 azaldı.

Son iki aydaki ortalama %29 gerileme sonrası, Haziran ayında nihai mamul tüketimi tekrar artış eğilimine girdi ve %7 oranında artışla 2.4 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk yarısında ise Nisan ve Mayıs aylarındaki keskin düşüşe rağmen, nihai mamul tüketimi %8,7 oranında artış gösterdi.

DIŞ TİCARET

İhracat

Çelik ürünleri ihracatı Haziran ayında,  ilk defa artış göstererek, miktarda %40,3 artışla 2 milyon ton, değerde ise %24,3 artışla 1.3 milyar dolar oldu.

Ocak-Haziran döneminde 2019 yılının aynı dönemine kıyasla ihracat, miktar itibariyle %11,3 azalarak 9.9 milyon ton, değer itibariyle %17 azalışla 6.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

İthalat

Haziran ayı ithalatı, 2019 yılının aynı ayına göre, miktar yönünden %59,8 gibi yüksek oranlı artışla 1.4 milyon ton, değerde %27,8 artışla 940 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

2020 yılının ikinci çeyreğinde ithalat, bir önceki yılın aynı dönemine göre, miktar yönünden %9,2 azalır iken yılın ilk yarısında %10,5 artışla 6.1 milyon ton oldu. Değer yönünden ise yılın ikinci çeyreğinde %17,6 gerileyen ithalat, yılın ilk çeyreğindeki %13,4 artışın etkisiyle yılın ilk yarısında  %2,8 azalışla 4.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Dış Ticaret Dengesi

2019 yılının ikinci çeyreğinde %152,4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, son aylarda ithalatta gözlenen artış sebebiyle bu yılın ilk yarısında %143,9 seviyesine geriledi.

DÜNYA ÇELİK ÜRETİMİ

Dünya Çelik Derneği (worldsteel) tarafından açıklanan 2020 yılı Haziran ayı verilerine göre, dünya ham çelik üretimi, geçtiğimiz yılın aynı ayına kıyasla, %7 azalışla 148 milyon ton, yılın ilk 6 ayında ise %6 azalışla, 873 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

Söz konusu dönemde, Çin’in ham çelik üretimi, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla  %1,4 oranında artışla 499 milyon tona yükselirken, ikinci sırada yer alan Hindistan’ın ham çelik üretimi %24,2 azalışla 43.1 milyon ton, üçüncü sırada bulunan Japonya’nın ham çelik üretimi ise %17,4 oranında azalışla 42.2 milyon ton olarak gerçekleşti.

DEĞERLENDİRME

Türkiye’nin ham çelik üretiminde 2020 yılının ilk üç ayında görülen artış, dünyayı etkisi altına alan pandemi nedeniyle, Nisan ve Mayıs aylarında yüzde 26 düşüş göstermiş, normalleşme sürecinin etkisiyle Haziran ayında yeniden artışa geçmiştir. Haziran ayında Avrupa ülkeleri arasında, Almanya’yı geride bırakarak, en fazla çelik üreten ülke olmamızı sağlayan bu artış, pandemi sürecinde yaşanan düşüşleri kapatmaya yetmese de, yılın ikinci yarısı için, geçtiğimiz yıldan daha iyi performans gösterme yönünde olumlu sinyaller vermektedir. 6 aylık dönemde Türkiye’nin ham çelik üretimi 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 4,1 oranında azalışla 16,3 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir.

Yılın ilk yarısında, geçen yılın aynı dönemine göre, nihai mamul tüketimimizde görülen yüzde 8,7’lik artış, pandemi etkisindeki Nisan, Mayıs aylarındaki azalışı telafi ettiğimizi göstermektedir. 6 aylık dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre, uzun ürün tüketimimiz yüzde 12,4, yassı ürün tüketimimiz yüzde 5,8 artış göstermiştir. Tüketimdeki bu artış üretime de olumlu olarak yansımış, yılın ilk yarısında bir önceki yıla göre, uzun ürün üretimimiz yüzde 3,3, yassı ürün üretimimiz yüzde 0,9, toplam nihai mamul üretimimiz yüzde 2,3 artmıştır.

Nihai mamul üretimindeki artışın, tüketimde görülen artıştan az olması, ithalat ağırlıklı tüketim alışkanlığından vazgeçilmediğini göstermekte, 6 aylık dış ticaret rakamları da bu tespiti doğrulamaktadır. 2020 yılının ilk 6 ayında çelik ürünleri ihracatımız yüzde 13,3 azalırken ithalatımız yüzde 10,3 artmıştır. Haziran ayı ithalatındaki yüzde 59,8 oranında gerçekleşen olağanüstü artış, ithalatın kontrol altına alınması konusunda geç kalındığını, Türkiye’nin mevcut şartlarında sürdürülemez mahiyetteki yaklaşımların, süratle gözden geçirilmesi gerektiğini net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İhracatımızdaki azalmanın, en önemli pazarımız olan AB’nin kota uygulamaları ve bazı ürünlere ait kotaların daha şimdiden dolmuş olması sebebiyle, önümüzdeki aylarda hız kazanacağı değerlendirilmektedir. Komisyon verilerine göre, 1 Temmuz-30 Eylül dönemi için inşaat çeliği, demiryolu malzemesi ve kutu profiller için uygulanan 3 aylık kota miktarları, birinci ayın sonuna gelmeden dolmuş, organik kaplamalı levha, profil ve filmaşin gibi ürünlerin kotalarının yüzde 90’ından fazlası Temmuz ayı sonu itibariyle kullanılmıştır.

İthalattaki artışın önüne geçebilmek için, Dünya Ticaret Örgütü’ne bildirilerek, AB’ye karşı uygulanacağı açıklanan vergilerin bir an önce yürürlüğü konulması, Haziran ayından itibaren artış eğilimine giren yurtiçi çelik tüketimimizin, yurtiçi üretim yolu ile karşılanması, pandemi sürecindeki kayıplarının dengelenmesi ve çelik sektörümüzün, Türkiye’nin cari açığının kapatılmasına olan katkısının arttırılması açısından önem taşımaktadır.