31 Aralık 2024
ÇELİK ÜRETİMİ
2024 yılının Kasım ayında Türkiye’nin ham çelik üretimi, geçen yılın aynı ayına göre %0,7 artışla 3 milyon tona yükseldi.
Ocak-Kasım döneminde ise üretim %11,2 oranında artışla, 33,9 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.
ÇELİK TÜKETİMİ
Nihai mamul tüketimi Kasım ayında %14,3 oranında artış göstererek, 3,6 milyon tona yükseldi. Ocak-Kasım döneminde ise, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla %0,3 azalışla 35,0 milyon ton seviyesine geriledi.
DIŞ TİCARET
İhracat
Kasım ayında çelik ürünleri ihracatı, miktar yönünden %13,6 oranında artışla, 967,3 bin ton, değer yönünden ise %15,4 artışla 709 milyon dolar oldu.
Ocak-Kasım döneminde ihracat miktar itibariyle %29,1 oranında artışla, 12,1 milyon ton seviyesine yükseldi. Değer itibariyle %15,3 artışla, 8,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
İthalat
2024 yılının Kasım ayında ithalat, 2023 yılının aynı ayına göre, miktar yönünden %46,6 artışla, 1,8 milyon ton, değer yönünden ise, %19,9 artışla, 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. İthalattaki artışta yarı ürünlerin ve uzun mamullerin ithalatının sırasıyla %100 ve %48 oranlarında artması etkili oldu.
Ocak-Kasım döneminde, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla ithalat, miktar itibariyle %3 azalışla, 15,6 milyon ton, değer itibariyle %13 azalışla 11,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Dış Ticaret Dengesi
2023 yılının Ocak-Kasım döneminde % 54,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2024 yılının Ocak-Kasım döneminde %74,2 seviyesine yükseldi.
DÜNYA ÇELİK ÜRETİMİ
Dünya Çelik Derneği (worldsteel) tarafından açıklanan 2024 yılı Kasım ayı verilerine göre, dünya ham çelik üretimi, geçtiğimiz yılın aynı ayına kıyasla, %0,8 artışla, 146,8 milyon tona yükseldi. Ocak-Kasım döneminde ise, dünya çelik üretimi %1,4 azalışla, 1,7 milyar ton olarak gerçekleşti.
Ocak-Kasım döneminde Çin’in ham çelik üretimi, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla, %2,7 oranında azalış göstererek, 929,2 milyon tona gerilerken, ikinci sırada yer alan Hindistan’ın ham çelik üretimi %5,9 artışla 135,9 milyon ton, Japonya’nın ham çelik üretimi ise %3,6 oranında azalışla 77,1 milyon ton oldu.
DEĞERLENDİRME
2024 yılı Kasım ayı verilerine göre, 11 aylık dönemde Türkiye’nin ham çelik üretimi %11,2 artışla 33,9 milyon tona yükseldi. Kapasite kullanım oranı 2023 yılının 11 aylık döneminde %55,9 iken, 2024 yılının aynı döneminde %62,4 seviyesine ulaştı. Son aylarda yaşanan düşük oranlı üretim artışlarına rağmen, söz konusu dönemde Türkiye dünya ham çelik üreticileri arasında 8. sırada yer alsa da, Vietnam’ın ardından üretimini en çok artıran ikinci ülke oldu.
Ekim ve Kasım aylarında tüketimin artması, olumlu bir gelişme olarak dikkat çekti. 2024 yılında tüketim 2023 yılında ulaşılan 38,1 milyon tonluk rekor tüketim seviyesinin ardından 11 aylık dönem itibariyle yalnızca %0,3 oranında düşüş gösterdi. Deprem kaynaklı baz etkisi göz önünde bulundurulduğunda, tüketim yüksek seviyede oluşmaya devam etti.
Türk çelik sektörü, küresel çelik talebinde yaşanan daralmaya rağmen, 2024 yılında ihracat pazarlarında güçlü bir toparlanma gösterdi. Yerli girdi tedarik politikaları sayesinde, ihracatımızda olumlu gelişmeler yaşandı. Ekim ayındaki düşüş haricinde bütün aylarda artış gösteren ihracat Ocak-Kasım döneminde, miktarda %29,1 artışla 12,1 milyon tona, değerde %15,3 artışla 8,9 milyar dolara yükseldi. 2024 yılında Kızıldeniz’de devam eden gerilimler, Uzak Doğulu üreticilerin Avrupa pazarına erişimini zorlaştırarak, talebin kısmen Türk üreticiler tarafından karşılanmasında ve özellikle AB ülkelerine yapılan ihracattaki artışta, önemli bir rol oynadı ve ihracat %79,3 artışla, 4,3 milyon tona yükseldi. Ortadoğu’da yaşanan gerilimler ise söz konusu pazara yönelik ihracatımızın %28 oranında azalışla, 2,3 milyon tondan 1,6 milyon tona gerilemesine yol açtı. İç tüketimi zayıflayan Çin’in ihracata yönelmesinin etkisiyle birlikte, Uzak Doğu pazarına yönelik ihracatımız, 2021 yılının 11 aylık döneminde ulaşılan 1,6 milyon ton seviyesine kıyasla, 158 bin ton gibi oldukça düşük sayılabilecek bir miktarda seyretmeye devam etti.
İthalatımız ise yılın son çeyreğinde aylık bazda kaydedilen yüksek oranlı artışlara rağmen daralma eğilimi içerisine girdi. Yıl içinde, filmaşine getirilen koruma tedbirleri filmaşin ithalatının 11 aylık dönemde %51 oranında düşmesinde; sıcak saca yönelik getirilen antidamping vergisi ise söz konusu ürün ithalatının %20 oranında azalmasında etkili oldu. Söz konusu dönemde ithalat azalsa da, AB’de %27 seviyesine ulaştığında dahi olağanüstü tepkilere sebep olan tüketim içerisindeki ithalat payı, yassı çelik ürünlerinde %62 seviyesine çıktı. 2023 yılının Ocak-Kasım döneminde %49,8 olan toplam çelik ürünleri içerisinde Dahilde İşlemi Rejimi (DİR) kapsamında yapılan ithalatın payı, DİR kapsamında yapılan ithalatın yüksek seviyelerde seyretmeye devam etmesi ile birlikte, %56,1 seviyesine ulaştı. Özellikle DİR oranının koruma tedbiri bulunan filmaşinde %36 seviyesinden %74,5’e yükselmesi ve anti-damping vergisi uygulanan sıcak sacda %40,3’ten %59,7’ye yükselmesi dikkat çekti.
2025 yılına girilirken, Orta-Doğuda yaşanan jeopolitik gelişmelerin ve Çin’de açıklanan teşvik politikalarının ülkenin iç talebine ve dolayısıyla küresel kapasite fazlalığına hangi yönde etki edeceğine yönelik belirsizlik ortamı, aşağı yönlü riskleri beraberinde getiriyor. Bununla beraber,2024 yılında alınan tedbirlerin genişletilmesi ve başta ABD ve AB olmak üzere, pek çok ülkenin uyguladığı tedbirlerin yumuşatılması için girişimlerin sürdürülmesi, DİR uygulamasında yerli tedarik oranının arttırılması ve ekonomik istikrar tedbirlerinin kademeli olarak gevşetilmesi ile birlikte, 2025 yılında, 2022 ve 2023 yıllarındaki kayıpların telafisine, yurt içi tüketim içerisindeki ithalât payının keskin bir şekilde düşürülmesine ve ihracatta yeni fırsatların değerlendirilmesine, dolayısıyla çelik sektörünün ülkemizin cari açığının kapatılmasına olan katkısını arttırılmasına imkan sağlayacağı değerlendirilmektedir.